Omladinska organizacija "Korak Naprijed" Trebinje U korak naprijed sa vijestima, svaki dan.
Resursi uglja, pored nafte, gasa i urana kao neobnovljivih i hidropotencijala kao obnovljivog izvora energije, predstavljaju najznačajniji deo energetskog potencijala RS i energetski izvor od strateškog značaja, saopšteno je iz Rudnika “Gacko”.
Dr Boško Vuković, vodeći inženjer za geološka istraživanja u Rudniku “Gacko”, kaže da savremeni tempo tehnološkog i industrijskog razvoja uslovljava stalno povećanje eksploatacije i potrošnje uglja.
– Korišćenje ovog resursa mora biti plansko i krajnje racionalno. Ležišta uglja u RS razlikuju se po strukturi i količinama rezervi, geološkim i tehničko-ekonomskim uslovima eksploatacije i po kvalitetu – naglašava dr Vuković.
Otvaranje novog kopa
Prema njegovim rečima, proizvodnja uglja sa ležišta “Gacko” ima veliki značaj i sa socijalno-ekonomskog i nacionalnog aspekta.
– Ako se uzme u obzir da je u neposrednoj blizini ležišta uglja “Gacko” izgrađen termoenergetski kapacitet instalisane snage 300 megavata (MW), u najvećoj meri su rešeni problemi nezaposlenosti i kupovne moći lokalnog i stanovništva susednih opština. Geološke rezerve ležišta uglja “Gacko” iznose 340 miliona tona, dok, prema aktuelnoj geološkoj dokumentaciji bilansne rezerve iznose 200 miliona tona, sa prosečnom toplotnom vrednošću od 9,9 megadžula po kilogramu (MJ/kg) i energetskim potencijalom od 545 teravat časova (TWh). Prema obrađenim pokazateljima, uspešnosti bilansne rezerve uglja omogućavaju dugoročno obezbeđenje gorivom sadašnjeg i budućih termoenergetskih postrojenja, po povoljnijim ekonomskim uslovima – kaže dr Vuković.
On dodaje da rezerve uglja na aktivnom površinskom kopu “Gračanica” (polje C), obezbeđuje rad Termoelektrane “Gacko” do kraja 2016. godine.
Racionalno i efikasno upravljanje
Dr Vuković kaže da održivo korišćenje energetskog resursa uglja u Gacku nudi rešenje za ostvarenje temeljnih ciljeva vezanih za sigurno snabdevanje sadašnjeg i budućeg termoenergetskog postrojenja, ali i racionalizaciju u njegovoj eksploataciji.
– Na ovaj način bi se budućim generacijama obezbedili uslovi za korišćenje resursa uglja u vremenskom okviru i rezervama kojima Gacko raspolaže. Osnovni cilj u mineralnoj strategiji ovog resursa je obezbeđenje svih potrebnih preduslova za racionalno i efikasno upravljanje i održivo korišćenje raspoloživog energetskog potencijala, u odnosu na utvrđene rezerve, uticaj na životnu sredinu i društveno-ekonomski razvoj – naglašava dr Vuković.
– To ukazuje na neophodnost pripremnih radnji, odnosno rudarskog projektovanja za otvaranje novog površinskog kopa “Gacko” na prostoru Centralnog, Južnog i Istočnog eksploatacionog polja. Za obezbeđenje potrebne količine energenta, za rad postojećeg i “novog” termoenergetskog kapaciteta u Gacku, neophodno je obaviti geološka istraživanja radi reprodukcije mineralno-sirovinske baze. Obaveza svake kompanije, koja se bavi eksploatacijom energetskih resursa uglja, jeste kontinuirano izvođenje geoloških istraživanja, s ciljem iznalaženja novih ili prevođenja postojećih rezervi u višu kategoriju – ističe dr Vuković.
On napominje da će budući razvoj i nivo proizvodnje uglja sa ležišta “Gacko” najviše zavisiti od proizvodnje električne energije u Termoelektrani “Gacko”.
– Pri tome bi svakako trebalo težiti ispunjenju osnovnog uslova, odnosno da cena iskorišćenja toplote uglja, kao i u mnogim drugim zemljama, bude bar približno konkurentna ceni iskorišćenja toplote iz drugih primarnih izvora energije, poput hidroizvora, uvoznih energenata i slično. Da bi neobnovljivi energetski resurs “Gacka” opstao i razvijao se u konkretnom okruženju, on mora imati jasno određenu svrhu postojanja ili svrhu egzistencije. Ta svrha postojanja se prvenstveno svodi na višefazni proces obezbeđivanja i korišćenja neobnovljivog energetskog resursa, u skladu sa realnim prirodnim, ekonomskim i ekološkim mogućnostima, u odnosu na koje postoje iskazane potrebe u široj ili užoj okolini – objašnjava dr Vuković.
On kaže da je za ocenu mogućnosti razvoja energetike na bazi korišćenja uglja iz ležišta “Gacko”, potrebno poznavati stvarne rezerve uglja, rudarsko-geološke prilike, hidrogeološke uslove, geomehaničke parametre sedimenata jalovine, odnosno otkrivke.
– Potrebno je poznavati i kvalitet i upotrebljivost uglja, mogućnost razvoja jeftinije površinske eksploatacije, mogućnost primene savremene mehanizacije na površinskom kopu, odnosno mehanizovanih visokoproduktivnih kompleksa u površinskoj eksploataciji. U principu, u dužem periodu eksploatacije realno je očekivati izraženiji uticaj različitih rizika, u okviru kojih dominiraju geološki, rudarski i ekonomski rizici. Zbog štetnog uticaja sagorevanja uglja, za postojeći termoenergetski kapacitet u “Gacku”, preduzeće se aktivnosti na smanjenju emisije štetnih gasova, posebno emisije sumpor-dioksida. Novi termoenergetski objekti, koji će se graditi, koristiće savremene tehnologije sagorevanja sa visokim stepenom korisnog dejstva i u kombinaciji sa savremenim i ekološki prihvatljivim sistemima saizgaranja i kontrole emisije štetnih gasova. Povećanje efikasnosti upotrebe uglja i korišćenje “čistijeg” uglja danas predstavljaju glavne ekološke zahteve – ističe dr Vuković.
Prema njegovim rečima, u dosadašnjoj proizvodnji uglja i električne energije sa energetskog kompleksa u Gacku, ostvarena je komercijalna isplativost, koja predstavlja direktnu novčanu korist za energetski sektor RS.
– Međutim, komercijalna isplativost, koju praktično određuju tržišna ekonomija i njeni principi, ne može dati jasnu sliku o doprinosu proizvodnje uglja i električne energije nacionalnoj privredi RS. Da bi se izmerio doprinos proizvodnje uglja nacionalnoj ekonomiji, neophodno je sagledati nacionalnu isplativost, imajući u vidu direktne i indirektne efekte od interesa za RS i njen dugoročni i stabilan razvoj – kaže dr Vuković.
Efekti na zaposlenost
On naglašava da se nacionalna isplativost sa energetskog kompleksa u Gacku ostvaruje kroz pozitivne efekte na zaposlenost, devizni priliv i međunarodnu konkurentnost.
– Efekti na zaposlenost ostvareni su zapošljavanjem velikog broja radnosposobnog stanovništva Gacka i susednih opština, a devizni priliv prodajom električne energije ino-tržištu. Međunarodnu konkuretnost nacionalne ekonomije energetskog sektora RS karakteriše sposobnost energetskih kompanija da se uspešno uključe u međunarodne ekonomske odnose. Energetski kompleks u Gacku to ostvaruje kroz proizvodnju roba – uglja i električne energije, koje mogu da zadovolje standarde međunarodnog tržišta, ali uz istovremeno zadržavanje i dugoročno povećanje realnog dohotka stanovništva. Zbog velike tražnje za komercijalnim ugljem, kao i zbog velikih potreba za električnom energijom zemalja u regionu, očekuje se povećanje i prodajne cene uglja u skladu sa tržišnim principima, u odnosu na trenutno stanje slobodnog formiranja cena na nivou kompanije – ističe dr Vuković.
